BHP erkeklere has bir hastalıktır. Bu, kadınlarda bulunmayan ve yalnızca erkeklere has bir organ olan prostat bezi ile ilintili bir hastalıktır. Bu nedenle bu rahatsızlık yalnızca erkeklerde görülmektedir.

Bezimsi yapısı ile erkek vücudu ve insan sürekliliği için büyük önem arz eden bu organ yaş ilerledikçe bir takım sorunlar doğurabilir. Bu sorunlardan en yaygını prostat bezinin büyümesidir. İyi huylu prostat büyümesi olarak da anılan bu hastalık çoğunlukla 50 yaşın üstündeki erkeklerde tespit edilir. Bunun ana nedeni, bu organın 25 yaş sonrası büyümeye başlasa da ciddi semptomlarını ancak 35’ten sonra göstermeye başlamasıdır. Yani bu rahatsızlık evreler halinde seyir eder. Başlangıç evresinde iyi huylu prostat büyümesi belirti vermeyebilir. Bu da rahatsızlığın erken teşhisini güçleştiren bi durumdur. Bu nedenle risk grubundaki yaş aralığına giren her erkek belli aralıklarla prostat kontrollerini yaptırmalıdır.

BHP başlangıcı ileri evrelere göre daha kolay tedavi edilebilir durumdadır. Yani rahatsızlık ileri evrede ise tedavi süreci ister istemez daha kompleks bir yapıya sahip olacaktır. Üstelik evrenin ileri olması aynı zamanda tedavi sürecini de uzatacaktır. Bu nedenle belirtileri oldukça rahatsız edici bu rahatsızlıkla başa çıkmak için en ufak bir belirtiyi bile ciddiye almalı ve alanında uzmanlığını tamamlamış bir doktordan yardım alınmalıdır.

Normal şartlarda bu rahatsızlık idrar kanalı etrafında bulunur. Eğer bu bezde herhangi bir büyüme söz konusu olursa bez, idrar kanalına basınç uygular. Bu da hastanın aniden sıkışmasına, zaman zaman tuvaletini tutamaması ve idrar akımının düşük olmasına neden olur. Ancak rahatsızlığın neden olduğu problemler bunlar ile sınırlı değildir. Zaman içinde rahatsızlığa bağlı olarak hastanın mesane kaslarında değişimler meydana gelebilir. Normalden daha kalın ve hassas hale gelen kanal bu durumun etkisi ile hastalığın hastaya yansıttığı semptomları şiddetlendirebilir. Ayrıca idrar kesesini tam boşaltamayan hasta idrar yolu enfeksiyonlarına çok daha yatkın hale gelebilir.

BHP Tanısı Nasıl Konur?

BHP tanısı nasıl konulur? Tanı, doktor tarafından konulur. Ancak doktor böyle bir tanı koymadan önce mutlaka çeşitli tetkikler gerçekleştirir. Bu tetkiklerin ana amacı hasta şikayetlerinin ana nedenini bulmaktır. Zira hasta şikayetleri çoğunlukla yanıltıcı olabilir. Ayrıca bunun dışında rahatsızlığın göstermiş olduğu belirtiler de başka pek çok rahatsızlık ile benzerlik gösterir. Örneğin iyi huylu prostat büyümesinin gösterdiği  pek çok semptom idrar yolları enfeksiyonu ile karıştırılmaktadır. İdrar yollarının iltihaplanması anlamına gelen bu rahatsızlık idrar yaparken yanma, idrar yapış hızında azalma ve sık idrara çıkma gibi iyi huylu prostat büyümesi ile aynı semptomları gösterir. Ayrıca üreter taşları da yine iyi huylu prostat büyümesi ile aynı semptomlar göstermektedir.

Bu bağlamda doğru bir tanı koymak adına doktor PSA, kan ve idrar gibi tahlilleri hastadan talep eder. Prostat bezinin hacmini, kandaki üre miktarını, idrar akımının gücünü ve idrar kesesinde idrar kalıp kalmadığını ölçen pek çok farklı test, doktora semptomların kaynağını en doğru şekilde verir.

Tanı koyma işleminin olmazsa olmaz bir parçası da elle muayenedir. Fiziksel prostat muayenesi ya da elle prostat muayenesi olarak da sıklıkla anılan bu kontrol işaret parmağı yardımı ile doktor tarafından gerçekleştirilir. Hastanın rektumuna kayganlaştırıcı özel bir jel ya da doğrudan vazelin yardımı ile giriş sağlayan doktor, bu bezimsi organda değişiklik arar.  BHP rektal tuşe muayenesi olarak tıpta kendisine yer bulmuş bu kontrol yöntemi prostat şüphesi ile doktora başvuran her hastaya mutlaka uygulanmalıdır.

BHP Belirtileri Nelerdir?

BHP belirtileri makalemin bir önceki başlığında da belirttiğim gibi pek çok farklı hastalıkla aynı şekilde seyir eder. Bu yönü ile teşhisi farklı teknik ve testlere ihtiyaç duyar. Belirtilerin en çok karıştırıldığı hastalıklar; üreter taşı, böbrek taşı ve sistit yani idrar yolu enfeksiyonudur. Belirtiler aşağıdaki gibidir.

• İdrar debisinin düşük olması
• Ani idrara çıkma
• İnkontinans
• İdrar yaparken ıkınma ihtiyacı duyma
• İdrar yaparken ağrı – sızı duyma
• Cinsel birleşme için uygun sertliği sağlayamama

Yukarıdaki belirtilere ek başka belirtiler görülebilmektedir. Benzer şekilde her hastada yukarıdaki belirtiler de gözükmeyebilir. Ancak bu belirtilerden mustarip iseniz mutlaka doktora danışmanız gerekmektedir.

İdrar akımı, idrar miktarı ve idrar tutamama gibi belirtiler özellikle geceleri çok daha ciddi boyutlara ulaşmaktadır. Öyle ki pek çok hasta gece uykusunda idrar kaçırabilmekte ya da bu korku ile yaşamdan kendisini soyutlayabilmektedir.

BHP Tedavisi Olan Bir Hastalık Mıdır?

BHP tedavisi olan bir hastalıktır. Ancak tedavi süreci pek çok hasta için zamanında başlamamaktadır. Bunun ana nedeni teşhis koyulmasının gecikmesidir. Pek çok erkek rahatsız edici belirtilere sırf rektal tuşe muayenesinden çekindiği için katlanmaktadır. Bu durum iyi huylu prostat büyümesini ileri evrelere taşımaktadır.

BHP tedavisi PSA testi, Üroflowmetri testi, prostat biyopsisi gibi tetkiklerin gerçekleştirilmesinden hemen sonra başlar. Gerçekleştirilen tetkiklerin ardından doktor, prostat bezindeki büyümeye göre hastaya bir tedavi yolu çizer.

Tedavi medikal ilaçlardan oluşabilir. Ancak bu durum ileri seviye iyi huylu prostat büyümesi tedavisi için her zaman yeterli gelmeyebilir. İleri seviye büyümelerde doktor hastaya cerrahi müdahalede bulunabilir. Hatta bazı durumlarda cerrahi müdahalelere ek olarak hasta medikal ilaç alınımını bir süre daha devam ettirebilir. Ayrıca tedavi süreci ikincil bir seviyeye ulaşır. Burada ana amaç hastanın günlük yaşamını baltalayan belirtileri hafifletmektir.

BPH Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

BHP tedavi yöntemleri makalemin bir önceki başlığında da tanımladığım üzere çeşitlidir. Doktor, hastaya öncelikli olarak cerrahi müdahale uygulamak istemez. Hastanın vücut bütünlüğünü bozmamak, hastaya anestezi vermemek gibi nedenlerden ötürü cerrahi müdahale iyi huylu prostat büyümesinde öncelik değildir. Doktor, hastaya öncelikli olarak medikal ilaç önerir. Medikal ilaçların büyümeyi durdurmadığı ya da gerilemesine etki etmediği durumlarda cerrahi müdahaleler gözden geçirilmektedir.

Yöntemler sırasıyla aşağıdaki gibidir.

• 5 alfa-Redüktaz İnhibitörleri
• Minimal İnvaziv Teknikler
• Açık Prostatektomi
• Transüretral Kesi (TUIP)
• Transüretral Rezeksiyon (TUR)
• Transüretral Mikrodalga Tedavisi (TUMT)
• Transüretral Prostat İğne Ablasyonu( TUNA)
• Prostatik Stentler
• Prostatik Üretral Lift
• İntraprostatik Enjeksiyonlar
• Lazer cerrahisi

Eğer cerrahi müdahale gereksinimi varsa, müdahale için kapalı yöntemlerin seçilmesi tavsiye edilir. Bunun ana nedeni açık yöntemin iyileşme süresinin kapalı yönteme oran ile çok daha uzun olmasıdır.

5 Alfa-Redüktaz İnhibitörleri

BHP ilaçları kapsamında anılabilecek 5 Alfa-Redüktaz inhibitörleri hastalar üzerinde büyük başarılar sağlamıştır. Benign prostat hiperplazisi olarak da anılan bu rahatsızlığın giderilmesinde bu ilaçlar yüksek başarı oranlarına sahiptir. Ayrıca bu ilaçlar yine alt üriner sistem belirtileri gösteren hastalarda da kullanılmaktadır. 5 Alfa-Redüktaz İnhibitörleri yan etkisi olabilir. Ancak bu etkiler çoğu zaman hafif seyir eder.

Hastanın yaşam kalitesini olması gerektiği hale getiren bu ilaçlar medikal ilaç tedavisi kapsamında hastaya reçete edilmektedir. Doktor kontrolü ve tavsiyesi olmaksızın kullanılmaması gereken bu ilaçlar söz konusu rahatsızlıkları büyük ölçüde geriletmektedir.

Özellikle büyük prostat sahibi erkeklerin kullandığı bu ilaç cerrahi müdahale öncesi tercih edilir. Eğer kullanılan bu ilaçlar rahatsızlığı geriletmiyorsa doktor, hasta için yeni bir tedavi yöntemi tercih edebilir.

Minimal İnvaziv Teknikler

Minimal invaziv teknikler benign prostat hiperlazisi yani iyi huylu prostat büyümesi tedavisinde kullanılır. Bu tekniğin kullanımı da sıklıkla yine cerrahi müdahale öncesinde tercih edilir. Cerrahi işlemlerin hasta üzerinde oluşturabileceği olumsuz sonuçları önlemek adına bu yöntem sıklıkla tercih edilmektedir.

Bu yöntem başarı oranları açısından ortadadır. Yani bu yöntem cerrahi müdahaleler kadar etkili sonuç göstermese de ilaçlardan çok daha yüksek başarı oranlarına sahiptir. Çok az yan etkisi olduğu bilinen bu yöntem orta seviye prostat büyümesi hastaları için uygun bir yöntemdir.

Transuretral Mikrodalga Tedavisi

Transuüretral mikrodalga tedavisi anormal şekilde büyük olduğu gözlemlenen prostatlar için uygulanan minimal bir işlemdir. Prostatı normal boyutuna getirmek yani prostat küçültme amacı ile gerçekleştirilen bu yöntemde mikrodalga ısı yayan araçlar kullanılır. Çoğunlukla orta seviye prostat büyümesi yaşayan erkeklerde uygulanan bu yöntemin başarı oranları yüksektir ve oldukça faydalıdır.

Transüretral İğne Ablasyonu

Bu yöntem de yine normal kabul edilenden büyük prostatları tedavi etmek amacı ile kullanılır. İdrar akımını negatif yönde etkileyen fazlalıkları hedef alan bu yöntem radyo dalgaları ile işlem görür. Başlangıç ya da orta evre için başarılı sonuçlar veren bu yöntem idrar sorunlarına yol açan bölümü küçültür.

İnterstisyel Lazer Tedavisi

İnterstisyel lazer tedavisi adından da kolaylıkla anlaşılacağı üzere lazer ışınları ile gerçekleştirilir. Yine prostat büyümesini hedef alan bu yöntem anestezi altında uygulanmaktadır. Ancak işlem sırasında kullanılan anestezi cerrahi yöntemlerde kullanılanlar kadar ağır değildir. Bu nedenle çok daha az endişe uyandırıcı bir yöntemdir.

Normal cerrahiye göre ameliyat sonrası kanamaları az olan bu yöntem standart bir tedavi yöntemi değildir. Bu yöntem ancak uzman üroloji doktoru uygun görürse kullanılır.

Açık Prostatektomi

Açık prostatektomi yalnızca iyi huylu prostat büyümesi tedavisi için kullanılan bir yöntem değildir. Prostat bezindeki tümörleşmeyi gidermek amaçlı da bu yöntem tercih edilmektedir. Yani yöntem prostat kanseri tedavisi için de geçerliliğini korumaktadır.

Karın üstünden kesi içeren bu yöntem her geçen gün geçerliliğini kaybetmektedir. İyileşme ve taburcu olma süresi diğer yöntemlere göre bir nebze daha uzun olması, bu durumun ana nedenidir. Gelişen teknoloji ile robotik cerrahinin ön plana çıkması, buna alternatif olarak kapalı prostat cerrahinin (TUR) gelişmesi bu yöntemi her geçen gün tedavi yöntemlerinin arka raflarına itmektedir.

BHP tedavisi açık prostatektomi ayrıca hastada enfeksiyon görülme riskini arttırmaktadır. Bu hastaya ağrı ve ateş gibi etkilerle dönebilecek istenmeyen bir durumdur. Bu nedenle pek çok doktor, günümüzde açık rostatektomi yöntemini tercih etmemektedir. Ancak siz, doktorunuzun da tavsiyesi ile böyle bir ameliyat geçirecekseniz ameliyat sonrası bakımınızı eksiksiz yapmalısınız. Kesi olan bölgeyi kuru tutmak bakım için yapacağınız başlıca adımdır. Pansuman bezlerini zamanında değiştirmek ve antibiyotikli yara pomadı kullanmak da bu noktada oldukça işinize yarayacaktır. Ayrıca hastanın ameliyattan sonra kendisini yormaması, dikişlerini zorlamaması da gerekmektedir. Dikişlerin açılması acı verici olmasının yanı sıra enfeksiyon riskini arttırmaktadır. Ayrıca dikişlerin zorlanması iyileşme sürecini de uzatacaktır.

Transüretral Kesi (TUIP)

TUIP sırasında idrar akımının düzeltilmesi için doktorunuz mesane boynundan prostata doğru kesi yapar. Bu işlem, ilaç tedavisi ile benzer sonuçları sağladığı için BHP tedavisinde nadiren kullanılır.

Transüretral kesi yani TUIP iyi huylu prostat büyümesi tedavi yöntemlerinden birisidir. Cerrahi müdahale kategorisinde anılan bu işlem prostat bezindeki anormal büyümeleri kontrol altına almak amacı ile uygulanır. Uzman bir doktor tarafından gerçekleştirilecek bu yöntem mesane boyundan prostata doğru bir kesi içerir. Enfeksiyon gibi komplikasyonları olduğu bilinen bu yöntem, cerrahi müdahaleye göre fazla etkin değildir. Hemen hemen ilaç tedavisi ile benzer sonuçlar ve başarı oranları gösteren bu yöntem doktorlar tarafından pek sık tercih edilmez. Bunun nedeni, medikal ilaç tedavisinin çok daha zahmetsiz olmasıdır. Yine de bazı durumlarda hastalara bu yöntem uygulanabilmektedir.

Transüretral Rezeksiyon (TUR)

Transüretral rezeksiyon yani TUR BHP tedavisi kapsamında kullanılabilmektedir. Uzman üroloji doktoru olarak hastalarıma önerdiğim bu yöntem, kapalı cerrahidir. Bu yönü ile diğer cerrahi müdahalelerden çok daha avantajlıdır. Bu nedenle de bu yöntem en sık tercih edilen prostat cerrahi yöntemidir.

Anestezi altında uygulanan bu yöntem, hastanın penis başından bir cihazın girmesi ile başlar. Bu cihaz yardımı ile giriş sağlandıktan sonra prostat bezindeki fazlalıklar kesilerek çıkartılır.

Kapalı prostat ameliyatı komplikasyonları oldukça azdır. Özellikle açık yönteme nazaran çok daha az yan etkisi olan bu yöntem, meni boşaltma ile ilgili sorunlar doğurabilmektedir. Retrograd ejakülasyon olarak anılan bu yöntem ciddi bir sağlık soruna yol açmaz. Buna karşın spermler üretra yani idrar kanalına ulaşmak yerine komplikasyon sonucu idrar kesesine ulaşmamaktadır.

Lazer Cerrahi

BHP lazer cerrahi ile kontrol altına alınabilmektedir. İki farklı çeşidi olan lazer cerrahinin birisi yok eder diğeri ise boşaltır. Ablatif lazer tedavi olarak adlandırılan lazer yönteminde, prostattaki fazlalık yakılarak yok edilir. Böylelikle idrar yolunu tıkayan bölüm ekarte edilmiş olur. Bunun sonucunda da hasta ani idrar yapma isteği gibi rahatsız edici belirtilerden kurtulur. Bu yöntemin kötü tarafı, işlemin zaman zaman yetersiz kalmasıdır. Bu gibi durumlarda işlem belli bir süre sonra yenilenmeli yani tekrar etmelidir.

Diğer lazer tedavisi yönteminde ameliyat söz konusudur. Burada, ameliyat dahilinde fazlaca büyük prostatlar tedavi edilir. Tıkanmaya neden olan fazlalık bölgeler bu yöntem ile buharlaştırılabilir.

BHP Prostat Kanserine Çevirir Mi?

BHP prostat kanseri ile farklı iki hastalıktır. Bunlardan biri prostatta görülen iyi huylu büyümeye işaret ederken bir diğeri tümör yani kansere işaret eder. Halk arasında bu iki hastalık arasında yersiz bir bağ kurulmaktadır. Pek çok kişi, etraftan duyduğu kulaktan dolma bilgilerle BHP’nin zaman içinde kansere çevireceğine inanmaktadır. Ancak bu inanış sanılanın aksine yanlıştır. Prostat büyümesi tedavi edilmezse zamanla kansere dönüşmez. Yalnızca büyümenin evresi artar. Bu da şiddetli belirtiler yaşanmasına neden olur.

Buna karşın iyi huylu prostat büyümesi olan bir kişi aynı zamanda prostat kanseri de olabilmektedir. Ancak bu iki hastalık birbirini tetiklemez, biri diğerine neden olmaz.

BHP Komplikasyonları Nelerdir?

BHP komplikasyonları tedavi sürecine bağlıdır. Pek çok farklı tedavi yöntemi bulunan bu hastalıkta tedaviye göre farklı komplikasyonlar gözlemlenebilmektedir.

Bu rahatsızlığın tedavi edilmesinde mümkün olan en basit yöntem seçilmeye çalışılır. Böylece doktor, hastada tedaviye bağlı oluşabilecek komplikasyonları azaltmayı amaçlar. Zaman içinde açık prostat ameliyatı yani açık prostatektomi de bu nedenle popülerliğini kaybetmiştir.

Anestezi başlı başına bir komplikasyon nedenidir. Anestezi alınımından daima kaçınılmalıdır. Ancak buna karşın gerekli görüldü ise anestezi almamak adına tedavi ertelenmemelidir. Zira tedavinin gerçekleştirilmemesi, anestezi alınımından daha ciddi sonuçlar doğurabilmektedir.

Başka bir komplikasyon boşalma sorunudur. Özellikle TUR için geçerli olan bu komplikasyon kişinin mesaneye boşalmasına neden olmaktadır. Bu komplikasyon kesinlikle ölümcül olmamakla birlikte tedavi edilebilir durumdadır.

Enfeksiyon riski de bir başka komplikasyondur. Özellikle kesi içeren müdahalelerde bakım yeterli biçimde gerçekleştirilmezse buna rastlanabilir.