Makaleler


İdrar kaçırma her yaşta görülebilen bir rahatsızlıktır. Hastanın iş ve sosyal hayatını negatif biçimde etkileyen bu durum, giderilmediği takdirde kişiyi sosyal yaşamdan soyutlayabilir. Her an idrar tutamama korkusu ile evden çıkmaya çekinen, yakınlarda tuvalet bulunmayan yerlerde kendisini rahat hissetmeyen hasta kendisini asosyal bir duruma sokabilir.

Çoğunlukla kadınların mustarip olduğu bu rahatsızlık erkeklerde de görülebilmektedir. Çocuklarda da sıklıkla görülen bu durumun pek çok farklı nedeni vardır. Bu nedenle bu tarz bir durumdan rahatsızlık duyan hasta, vakit kaybetmeden durumunu uzman üroloji doktoruna anlatmalıdır.

Hasta durumu konuda uzmanlaşmış bir üroloji doktoruna aktardığı takdirde, doktor öncelikle hastanın şikâyetlerini dinleyecek daha sonra gerekli araştırma ve tetkiklere başlayacaktır. Sorunun kaynağı tespit edildikten sonra derhal uygun tedavi seçeneğine başlanacaktır.

Kadınlarda İdrar Kaçırma

Kadınlarda idrar kaçırma erkeklere nazaran çok daha sık görülmektedir. Bununla birlikte bu rahatsızlığın tedavisi de mevcuttur. Duruma sebep olan kaynak belirlendikten sonra kaynağı ortadan kaldırmak adına tedavi çalışmaları başlayacaktır.

Kadınlarda bu durumun daha sık görülmesinin ana nedeni kadın idrar borusunun erkeğe nazaran çok daha kısa olmasıdır. Bu da idrar torbasında bulunan idrarın kaçmasını çok daha olası hale getirmektedir.

Kadınlarda bu duruma yol açan nedenler çeşitlidir. Bunlar aşağıdaki listedeki gibidir.

  • Vajinal Enfeksiyon
  • Mesane Taşı
  • İri Bebek Doğumları
  • Hormanal Değişimler
  • Mesane Tümörleri
  • Sinir Hastalıkları
  • Mesane Çıkışı Tıkanıkları

Tedavinin başarıya ulaşması adına bu duruma yukarıdaki rahatsızlık ve durumlardan hangisinin neden olduğunu belirlemek gerekmektedir.

Çoğu kadın idrar tutamama durumunda doktora gitmekten çekinir. Utanma sebebi ile doktora gitmeme durumunda kaçırma devam edecektir.

Erkeklerde İdrar Kaçırma

Erkeklerde idrar kaçırma sık görülmemek ile birlikte rast gelinebilen bir durumdur. Çoğunlukla prostat büyümesi ile ilintili olarak ortaya çıkan durum farklı nedenlere bağlı olarak da gelişmiş olabilir. Mesanenin gereğinden fazla kasılmalarda bulunması nedeni ile prostat hastalarının yaşadığı bu durum ayrıca omurilik hasarları, kalın barsak operasyonları ve prostat kanseri nedeni ile de oluşabilir. Tıpkı kadınlarda olduğu gibi erkeklerde de tedavinin başarıya ulaşması için buna neden olan etkeni tespit etmek son derece önemlidir.

Tedavi olarak çoğunlukla artifisiyel sifinkter yöntemi kullanılmaktadır. Başarı oranları oldukça yüksek olan bu tedavi yöntemi, orta ya da ileri seviyede idrar tutamama sorunuyla mücadele eden erkeklerde kullanılmaktadır. Bu yöntem kullanıldıktan sonra 100 hastanın 85’inde durumun düzeldiği gözlemlenmiştir.

İdrar Kaçırma Tedavisi

İdrar kaçırma tedavisi olan bir rahatsızlıktır. Çocuk, kadın ve erkeklerde görülen bu durum halk arasında idrar tutamama tedavisi olarak da adlandırılabilmektedir.

Uygulanacak tedavi için kesin bir yöntem bulunmamaktadır. Zira hastalıktan mustarip olan kişinin yaşı, cinsiyeti ve rahatsızlığa neden olan kaynak izlenecek tedavi yöntemini doğrudan etkilemektedir.

Tedavinin başarıya ulaşması hastanın doktor önerilerine dikkat etmesi ile doğrudan alakalıdır. Eğer uzman doktor hastaya ilaç tedavisi verdi ise hasta ilaçları söylenen dozda, söylenen zaman aralıkları ile kullanmalıdır. Benzer şekilde doktor, hastaya kegel egzersizi gibi fizik tedavi hareketleri verdi ise hasta bu egzersizleri aksatmadan uygulamalıdır.

Eğer hasta doktor önerilerini uygulamayı unutuyor ya da bilerek ve isteyerek uygulamıyor ise tedavi tam anlamı ile işe yaramayacak, tamamen giderilmeyecek ya da belli bir süre sonra tekrar edecektir.

İdrar Kaçırma İlaç Tedavisi

İdrar kaçırma ilaç tedavisi ile ortadan kaldırılabilmektedir.

Özellikle bizim toplumumuzda doktora gitmek neredeyse bir tabu halini almıştır. Gerek utanma, gerek ise de üşenme nedeni ile doktora danışmayan pek çok hasta, çevresinde konuyla ilgili doktora gitmiş eş – dosttan medet ummaktadır. Bu da ilaç değiş tokuşuna yol açmaktadır.

İlaç ile idrar tutamama giderilse de bu herkes için geçerli değildir. Yani, bir hastaya iyi gelen ilaç akraba dahi olsalar diğer bir kişiye büyük ihtimalle iyi gelmeyecektir. Bu bağlamda ilaç kullanımı yalnızca doktor önerisi ile sağlanmalıdır.

Yukarıda da bahsettiğim nedenlerden dolayı makalemde ilaç ismi vermeyeceğim. Bu etik olmadığı ve hastalığı gidermediği gibi hasta için geçici ve kalıcı pek çok hasara yol açabilecek tehlikeli bir durumdur.

İdrar Kaçırma Ameliyatı

İdrar kaçırma ameliyatı her hasta için uygulanan bir yöntem değildir. Bununla birlikte bazı hastalarda uygulanacak ana tedavi yöntemidir. Her geçen gün gelişen teknoloji ve doktor pratiği ile başarı oranı artan idrar tutamama ameliyatı şimdilerde başarı oranını %70’lere kadar çekmiştir.

Ameliyat kapsamında spinal anestezi adı verilen lokal anestezi yani bölgesel uyuşturma kullanılır. Yaklaşık olarak 15 dakika gibi kısa bir sürede tamamlanan ameliyat çok ufak kesiler ile sağlanır. Kanama ve ağrı gibi etkilerin oldukça az olduğu belirlenen bu operasyon, geçmişte çok daha ilkel yöntemler ile sağlanmaktaydı. Kesilerin daha büyük, anestezinin genel olduğu bu yöntem şimdilerde yarattığı ameliyat sonrası şikayetler nedeni ile pek tercih edilmemektedir.

Ameliyatın gelişmesi taburcu olma süresine de doğrudan etki etmiştir. Eskiden taburcu olma süresi birkaç günü bulurken şimdilerde bu süre çok daha kısadır. Ayrıca eski yöntem başarı yönünden de yeni yönteme göre çok daha başarısızdı.

İdrar Kaçırma Bitkisel Tedavisi

İdrar kaçırma bitkisel tedavisi var mıdır şeklinde sorularla sıklıkla karşılaşıyorum. Bu, makalemin başında da belirttiğim gibi insanların doktora gitmekten kaçınmasının bir sonucudur. Bunu uzman bir üroloji doktoru olarak tavsiye etmiyorum. Buna karşın doktorunuzun önerdiği tedavi yöntemine ek olarak bitkisel çözümler deneyebilir. Bu yöntemler tek başına rahatsızlığın giderilmesinde etkin rol oynamasa da tedaviye yardımcı olması bakımından faydalı olabilmektedir.

Küçük yapraklı yakı otu, idrar kaçırma doğal tedavi yöntemleri olarak tercih edilebilecek bir bitkidir. Bu bitkinin istikrarlı kullanımı özellikle kronik idrar kaçırma hallerinde fayda sağlayabilmektedir. 1 ile 6 ay arasında kullanım süresi olan bu bitkinin aç karnına alınması bitkinin etken maddelerinin vücuda daha hızlı etki etmesine neden olmaktadır. İçeriğindeki beta-sitosterin, flavonlar ve tanenler ile idrar tutamamaya fayda eden bu bitki doktora danışılmadan kullanılmamalıdır.

İdrar Kaçırma Fizik Tedavisi

İdrar kaçırma fizik tedavi ile sağlanabilmektedir. Kegel egzersizleri adı verilen bir yöntem ile rahatsızlığın önüne geçilebilmektedir. Bu egzersizi başarı ile tamamlamak adına gerçekleştirmeniz gereken ilk eylem mesanenizi boşaltmanızdır. Mevcut idrarı boşaltma esnasında 10 saniye aralıklar ile pelvik kasını sıkmanız yani kasmanız atılacak ikinci adımdır. Kasma tamamlandıktan sonra tekrar on saniye boyunca pelvik kasınızı rahatlatın, yani genişletin. Egzersiz bunu tekrarladıktan sonra sonlanacaktır. Bu egzersizi en azından günde üç kez tekrarlamanız egzersizin işe yaramasına pozitif yönde katkılarda bulunacaktır.

Bu yöntemin işe yaraması, kası çalıştırma prensibine bağlıdır. Tıpkı vücutta bulunan diğer kasları sürekli tekrar ve çalışma ile güçlendirdiğiniz gibi pelvik kası çalışması ile de pelvik kasınızı güçlendirebilirsiniz.

İdrar Kaçırma Lazer Tedavisi

İdrar kaçırma lazer tedavisi ile de mümkün olabilmektedir. Doktor tavsiyesi ile izlenecek bu tedavi yöntemi özellikle kadınlarda görülen gülme ya da öksürme gibi durumlarda yaşanan idrar kaçırmaya karşı etkili olmaktadır.

Vajina içine uygulanan lazer tedavisi her hastada aynı başarı oranlarına sahip değildir. Çoğunlukla başlangıç seviyesinde yüksek başarı gösteren bu tedavi orta ve özellikle ileri düzey rahatsızlıklarda beklenen etkiyi yaratmayabilir.

Tedavinin diğer yöntemlere göre başlıca avantajı herhangi bir kesi işleminin tedavi kapsamında gerçekleşmemesidir. Vajina sıkılaştırma için de büyük faydalar sağlayan bu tedavi yöntemi bölgedeki kolejen ve bağ dokusunu harekete geçirmesi ile başarı göstermekte, herhangi bir cerrahi müdahale bulundurmamaktadır.

Bazen birkaç seansta başarı gösteren bu tedavi günümüzde popülerliğini her geçen gün arttırmaktadır.

İdrar Kaçırma Nedenleri

İdrar kaçırma nedenleri pek çok farklı nedene bağlı olarak görülmektedir. Cinsiyetlere göre farklı oluşum nedenleri olan bu rahatsızlık vajinal rahatsızlıklarda, mesanede yer alan taşlarda ya da tümörlerde, zorlu doğum gerçekleştirenlerde, hormonal değişimler, sinirsel hastalıklarda ve mesane çıkışında görülen tıkanıklarla meydana gelebilmektedir.

Ayrıca idrar kaçırmaya neden olan bir başka şey de kilodur. Fazla kilo, idrar tutamama durumuna yol açmaktadır. Karın içi basıncını arttırdığı için fazla kilolar idrar kaçırmaya neden olabilmektedir.

Ayrıca;

  • Sigara kullanımı
  • Kronik öksürme
  • Kabızlık
  • Menapoz
  • Geçirilen vajinal cerrahiler
  • Cinsel organ sarkması

Gibi durumlar da sıklıkla idrar kaçırmaya neden olabilmektedir.

İdrar Kaçırma Nasıl Önlenir?

İdrar kaçırma nasıl önlenir sorusunun pek çok farklı yanıtı bulunmaktadır. Bu yanıtlar kısaca aşağıdaki gibidir.

  • Cinsel organda sarkmaya neden olacak durumlardan sakınmak
  • Menapoz döneminde doktora danışmak
  • Bağırsak fonksiyonlarını düzene sokacak lifli gıdalar tüketmek
  • Sigara kullanımından kaçınmak
  • Sağlıksız ve dengesiz beslenmekten kaçınmak
  • Kegel egzersizlerini işeme, yani idrar yapma işleminin vazgeçilmez bir parçası haline getirmek
  • İlerleyen dönemde cerrahi müdahaleye neden olacak vajinal rahatsızlıklara karşı önlem almak, teşhisin erken konması için düzenli aralıklar ile muayene olmak

Şeklinde sıralayabiliriz.

Kısacası idrar kaçırmayı önlemek için yapılması gerekenler rahatsızlığa neden olan etkenlerin hiç yaşanmamasına dikkat etmektir. Bu kriterler göz önüne alınarak yaşandığı takdirde hastalığın oluşumu büyük ölçüde engellenebilir.

Hamilelikte İdrar Kaçırma Normal Midir?

Hamilelikte idrar kaçırma yaygın görülen bir durumdur. Rahmin bebek nedeni ile genişlemesi bu durumun ortaya çıkışında büyük rol oynamaktadır. Rahmin idrar torbası yani mesane üzerine baskı yapması nedeni ile görülen idrar tutamama durumu, hamilelik sonlandığında düzelecektir. Fakat bu durum normalden fazla iriliğe sahip çocukların normal doğum ile doğması halinde geçerli olmayacaktır. Zira iri bebek doğurmak kadınlarda kalıcı idrar kaçırmaya neden olabilmektedir. Eğer bebek, normalden faza iriliğe sahip ise sezaryen mantıklı bir doğum şekli olacaktır.

Hamilelikte idrar kaçırmayı arttıran bazı etkenler bulunmaktadır. Bunlar aşağıdaki gibidir.

  • İleri Yaş
  • Fazla Kilolar
  • Kabızlık
  • Yüksek Kafein Tüketmek
  • Sigara Kullanımı

idrar_kacirma_tedavisi_inkontinans.jpg

İdrar kaçırma tedavi edilmediği takdirde kişinin sosyal hayatını etkiler. Pek çok farklı tedavi yöntemi bulunan bu hastalık;

  • Kegel Egzersizleri
  • İlaç Tedavisi
  • Cerrahi Tedavi
  • Üretra Çevresine Enjeksiyon
  • Botoks Enjeksyonları

Yöntemleri ile tedavi edilebilir. Tedavi sağlanmadığı takdirde kişi idrar kaçırma korkusu ile;

  • Sosyal hayattan soyutlanabilir
  • Depresyona girebilir
  • Anksiyete sorunları ile karşılaşabilir
  • İnkontinans (idrar kaçırma) durumu artabilir.

Bu nedenle idrar kaçırma probleminden şikâyetçi hastalar çok geç olmadan mutlaka doktora başvurmalıdır. İdrar kaçırma nedeni muayene ile anlaşıldıktan sonra; doktor probleme en uygun tedavi yöntemini gecikmeden uygulayacaktır.

İdrar kaçırma problemi;

  • Enfeksiyon
  • Prostat Hastalıkları,
  • Fistüller gibi pek çok farklı nedene bağlı görülebilir.

UYARI: Üriner ikontinans varlığını ve sıklığı tespit etmek oldukça önemlidir. Soruna katkıda bulunan ya da neden olan sorunlar bu şekilde önlenebilir. En doğru tedavi, idrar kaçırma tipine göre belirlenecektir. Her tip, her tedavi yaklaşımında etkili olmayabilir.

 İdrar Kaçırma Tedavisi İçin Kegel Egzersizleri

İdrar kaçırmada kegel egzersizleri, özellikle doğum sonrası görülen idrar kaçırma için önerilen bir tedavi yöntemidir. Egzersiz, pelvik taban kaslarını güçlendirmeye yarar. Bazı durumlarda kegel egzersizleri tek başına yeterli olmaz. Bu tedavi ile idrar torbası ve ilgili kaslar güçlendirilir. Edavi, çeşitli egzersizler ile devam eden bir süreçtir. Egzersizlere ek olarak mesane eğitimi sağlanır. Tedaviye dahil olan bu eğitim, özellikle doğum sonrası görülen kaçırmalarda oldukça etkilidir. Egzersizlerle birlikte veya tek başına uygulanan biofeedback ile elektrik stimulasyonu da, zayıflamış pelvik taban kaslarının güçlendirilmesinde etkili olur.

 

 İdrar Kaçırma Tedavisi İçin Cerrahi Tedavi

Cerrahi idrar kaçırma tedavisi geçmişte son çare idi. Ancak diğer tedavi yöntemleri başarısız olduğunda tercih edilirdi. Günümüzde artık lokal anestezi (sınırlı uyuşturma) altında dahi uygulanabilir durudadır. Oldukça basit, daha az kesi ile yapılabilir.

Yine de kısa sürede uygulanabilen diğer tedavi yöntemleri daima önceliktir. Taburcu olma ve iyileşme dönemi çok kısa olan yeni yöntemler doktorların esas tercihidir. TOT (transobturator tape) yönteminde idrar borusunun ortasına stres altında kapalı kalacak bir bant yerleştirilir. Hasta aynı gün veya ertesi gün sondasız olarak eve gönderilir.

Prostat cerrahisi sonrası görülen inkontinaslarda üretra çevresine yapay sfinkter benzeri bir

protez yerleştirilerek tedavi edilebilir. Yine fistüller ve mekanik defektlerde cerrahi olarak kapatılmaktadır.

 

 İdrar Kaçırma Tedavisi İçin Üretra (İdrar Borusu ) Çevresine Enjeksiyonlar

İnkontinans tedavi için kullanılan bir başka yöntem de idrar borusu çevresine uygulanan enjeksiyonlardır. Bu yöntem lokal anestezi altında kişiye uygulanır. Çeşitli maddelerin enjektesi ile idrar kaçırma sorununun önüne geçilir. Bunlar;

  • Kollagen
  • Polytef
  • Makroplasti

Gibi çeşitli protein veya kimyasal yapıda maddelerdir.

 

 İdrar Kaçırma Tedavisi İçin Botoks Enjeksiyonları

Botoks enjeksiyonları oldukça yeni bir tedavi yöntemidir. Mesane adelesine botulinum toksini enjekte edilir. Bu şekilde mesanenin kasıcı kaslarında geçici gevşemeler sağlanır. Spastik mesane dediğimiz mesane kapasitesini azaltan durumlarda kullanılır. Bu durumlar nörolojik mesane rahatsızlıklarıdır. Urge tipi idrar kaçırma problemleri mesane kaslarını gevşetir. Acil idrar hissi veya yetişememe tarzındaki idrar kaçırma bu yöntem ile tedavi edilmeye çalışır.

 

 İdrar Kaçırma Tedavisi İçin İlaç Tedavisi

İdrar kaçırma tedavi yöntemleri ilaç tedavisini de kapsar. Hormonlar ile tedavi bu yöntem de mümkündür. Özellikle “hiperaktif mesane sendromu”nun tetiklediği urge, tedavide ilk seçenektir. Bu tedavi yönteminin süresi değişkendir.

  • Hastanın genel sağlık durumu
  • Hastanın ilaçlara olan tepkisi
  • Hastanın ilaç kullanım sıklığı gibi değişkenler tedavi sürecini doğrudan etkiler. Bu nedenle ilaç tedavisinde kesin bir tedavi süresi belirtmek doğru olmaz.

 




OP.DR. RUHİ GÜNGÖR





OP.DR. RUHİ GÜNGÖR